اگر به آیات قرآن کریم توجه کنیم، در بعضی از آیات از فراموشی خداوند متعال یاد شده است؛ به طور مثال قرآن در سوره توبه آیه ۶۷ می‌فرماید: «نَسُوا اللَّهَ فَنَسِیَهُمْ: خدا را فراموش کردند و خدا نیز آن‌ها را فراموش کرد».

تمامی امت اسلامی و حتی موحدان از دیگر ادیان معتقد‌اند که «صادق بودن» یکی از اوصاف خداوند متعال بوده و «الصدق» یکی از اسماء حسنای الهی است، به این معنا که خداوند متعال هرگز دروغ نمی‌گوید و هرگز در وعده‌های خود تخلف نمی‌کند و به آن‌چه که به بندگان خود وعده داده قطعا عمل خواهد […]

یکی از بحث‌های مهم در بحث صفات خداوند متعال بحث از «اراده الهی» است؛ تبیین و تحلیل این صفت از اوصاف خداوند متعال اندکی مشکل بوده و موجب اختلاف میان بزرگان اهل معرفت شده است. اما آن‌چه مسلم و قطعی است این است که این صفت، جزء اوصاف کمالی بوده و باید در خداوند حکیم […]

در بعضی از آیات قرآن کریم بیان شده است که خداوند متعال دارای کید و حیله است و در مقابل کید و حیله و شیطنت دشمنان، او نیز کید دارد و با آنان مقابله می‌کند؛ از جمله این‌که در سوره طارق آیه ۱۵ می‌فرماید: «إِنَّهُمْ یَکِیدُونَ کَیْداً * وَ أَکِیدُ کَیْداً: آن‌ها پیوسته حیله می‌کنند […]

در علم کلام با ادله متقن اثبات می‌شود که تغییر و تبدل در ذات باری تعالی راه ندارد و همه صفات و کمالات ثابت بوده و عین ذات باری تعالی است.[۱] یکی از موارد تغییر و تبدل، تغییر در حالات خداوند متعال است مثل دوست داشتن و غضب کردن؛ غضب کردن به این معنا است […]

یکی از سوالاتی که در رابطه با اوصاف الهی به ذهن می‌رسد، این است که آیا خداوند متعال نیز مانند ما انسان‌ها خشم و غضب و مهربانی دارد یا نه این اوصاف در خداوند سبحان معنای دیگری دارند؟ در پاسخ به این سوال ابتدا باید خشم و مهربانی انسان رو تحلیل کرد؛ خشم و دوست […]

در علم کلام با ادله متفن اثبات می‌شود ساحت قدس کبریایی خداوند متعال از هر گونه فعل قبیح برئ‌ است و هرگز فعل قبیح انجام نمی‌دهد.[۱] لذا هرگز  فعلی که در نزد عقلاء مذموم باشد و قبیح محسوب شود، از خداوند متعال صادر نمی‌شود. این در حالی است که اگر به قرآن رجوع کنیم، می‌بینیم […]

یکی از اوصافی که خداوند متعال در قرآن خود را با آن توصیف می‌کند، صفت «جبار» است؛ قرآن در این رابطه در سوره حشر آیه ۲۳ می‌فرماید: «هُوَ اللَّهُ الَّذِی لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ السَّلامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ الْمُتَکَبِّرُ سُبْحانَ اللَّهِ عَمَّا یُشْرِکُونَ: او خدایى است که معبودى جز او نیست، حاکم […]

یکی از آیاتی که خداوند متعال در آن به توصیف خود پرداخته است، آیه ۳ سوره حدید است؛ خداوند متعال در این آیه می‌فرماید: «هُوَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ وَ الظَّاهِرُ وَ الْباطِنُ وَ هُوَ بِکُلِّ شَیْ‏ءٍ عَلِیمٌ: اول و آخر و ظاهر و باطن او است، و از هر چیزی آگاه است». در این آیه […]

یکی از آیاتی که خداوند متعال در آن به توصیف خود پرداخته است، آیه ۳ سوره حدید است؛ خداوند متعال در این آیه می‌فرماید: «هُوَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ وَ الظَّاهِرُ وَ الْباطِنُ وَ هُوَ بِکُلِّ شَیْ‏ءٍ عَلِیمٌ: اول و آخر و ظاهر و باطن او است، و از هر چیزی آگاه است». در این آیه […]

یکی از مهم‌ترین اسم از اسماء الهی اسم جلاله «الله» است؛ اولین آیات قرآن کریم نیز با این نام مبارک شروع می‌شود؛ کلمه «اللَّه» جامع‌ترین نام خداوند متعال است، زیرا بررسى نام‌هاى خدا که در قرآن مجید و یا سایر منابع اسلامى آمده است نشان می‌دهد که هر کدام از آن‌ها تنها یک بخش خاص […]

در ابتدای سوره حمد می‌خوانیم: «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ: ستایش مخصوص خداوندى است که پروردگار جهانیان است». این آیه بیان می‌کند، حمد و سپاس تنها و تنها مختص به ذات پروردگار است؛ حال سوال این است که اگر حمد تنها مختص به پروردگار عالم است، آیا نباید از دیگران تشکر کرد، دیگران هر چند عمل […]

در علم کلام با ادله متفن اثبات می‌شود ساحت قدس کبریایی خداوند متعال از هر گونه فعل قبیح برئ‌ است و هرگز فعل قبیح انجام نمی‌دهد.[۱] لذا هر فعلی که در نزد عقلاء مذموم باشد و قبیح محسوب شود، هرگز از خداوند متعال صادر نمی‌شود. این در حالی است که اگر به قرآن رجوع کنیم، […]

طبق بسیاری از روایات و نظر دسته‌ای از مفسرین بزرگ شیعه، دو اسم «رحمان و رحیم» در مبدأ اشتقاق با هم تفاوتی ندارند و هر دو از ماده «رحم» گرفته شده‌اند و دال بر رحمت بی‌انتهای الهی؛ تنها تفاوت آن دو در این است که…

برای سعادت و خوش‌بختی در دنیا و آخرت تنها و تنها باید از خداوند متعال مدد گرفت و آن‌چه از جانب او به انسان می‌رسد، خیر است و برای انسان مفید خواهد بود، و لو این‌که در ظاهر مناسب نبوده و با طبع آدمی سازگاری نداشته باشد.

اما «ملکیت حقیقى» به معناى آن است که مالک مثلاً اگر انسان است، بتواند در ملک خود به هر نحوى که خواست، تصرفى تکوینى داشته باشد، یعنى در هستى آن ملک، تصرف کند؛ مثلاً انسان می‌تواند در دید چشم خود تصرف کرده گاهی آن را به کار گیرد و صحنه‌ای را تماشا کند و در جایى دیگر از آن استفاده نکند و چشم خود را فرو بندد. در دستش تصرف نموده، دادوستد کند، و یا ترک دادوستد نماید، در زبانش و سایر اعضایش.

صفت «حکمت» یکی از اوصافی است که خداوند متعال خود را در قرآن کریم با آن توصیف کرده است؛ قرآن در این‌باره می‌فرماید: «وَ اللَّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ»[نساء/۲۶] هم‌چنین می‌فرماید: «الر کِتابٌ أُحْکِمَتْ آیاتُهُ ثُمَّ فُصِّلَتْ مِنْ لَدُنْ حَکِیمٍ خَبِیرٍ»[هود/ ۱]. یکی از معانی «حکمت» در علم کلام این است که فعل، در نهایت اِحکام و […]

در قرآن کریم در چند آیه بیان بیان شده است خداوند متعال «لطیف» است، مانند «إِنَّ رَبِّی لَطِیفٌ لِما یَشاءُ[یوسف / ۱۰۰]» یا  «إِنَّ اللَّهَ لَطِیفٌ خَبِیرٌ[حج / ۶۳]. ممکن است سوال کنید معنای لطیف در این آیات چیست؟ «لطیف» در لغت از «لطف» گرفته شده که به معنای کوچک بودن و ظریف بودن چیزی […]

ممکن است سوال کنید در قرآن بیان شده خداود متعال می شنود یا می بیند، آیا خدا هم مثل انسان گوش یا چشم دارد که آنها ببیند و بشنود؟ در پاسخ باید عرض کنم: این درست است  که در قرآن جاهای زیادی بیان شده خداوند متعال«سمیع» و «بصیر» است. بطور مثال: «أنَّ اللَّهَ سَمیعٌ عَلیمٌ»[انفال/۵۳] […]

ممکن است سوال کنید اگر خداوند متعال جسم نیست و عوارض جسمانی بودن را ندارد، چرا در قرآن آیاتی وجود دارد که بیان کرده اند خداوند سبحان دست دارد؛ مثال «وَ قالَتِ الْیَهُودُ یَدُ اللَّهِ مَغْلُولَهٌ غُلَّتْ أَیْدیهِمْ وَ لُعِنُوا بِما قالُوا بَلْ یَداهُ مَبْسُوطَتان»[۱]. و «یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیْدیهِم‏»[۲]. حتی این که خداوند متعال […]